Nadleśnictwo Kobiór jest jednym z większych w katowickiej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Piękne drzewostany z bogatą fauną i florą, kwieciste łąki i liczne stawy tworzą piękną idylliczną wręcz scenerię. Po zimowej hibernacji przyroda wraca do życia, atakuje wszystkie zmysły. Powietrze pachnie, z bujnych szuwarów dochodzą głosy ptaków, które wróciły z długiej i wyczerpującej wędrówki. Widok odradzającej się natury po kilkumiesięcznym letargu zachwyca.
Kiedy w piękny marcowy poranek zauważyłem parę bielików majestatycznie krążących nad lasem i to przez kilka dni z rzędu, nie miałem żadnej wątpliwości, że w pobliżu znajduje się gniazdo.
Żeby je zlokalizować musiałem obserwować ptaki przez lornetkę z wieży obserwacyjnej. Znalezienie drzewa, na którym było zbudowane gniazdo zajęło mi kilka godzin. Podejście do rozłożystej sosny, na której się znajdowało, graniczyło wprost z cudem. Lekki trzask łamanej gałązki lub szmer butem na podłożu leśnej ściółki powodował, że od razu siedzący na gnieździe bielik opuszczał go i to w sposób specyficzny. Lecąc kilkadziesiąt metrów w środku lasu na niewielkiej wysokości od podłoża, by później wzlecieć ponad wysokie drzewa. Byłem tym bardzo zdzwiony i zaskoczony. Zrozumiałem jednak, że był to swoisty fortel ze strony tego pięknego i mądrego ptaka aby odciągnąć potencjalnego intruza jak najdalej od swojego gniazda.
W późniejszym czasie dowiedziałem się, że w tym nadleśnictwie gniazdują 3 pary bielików.
Jest to w pewnym sensie swoisty ewenement, gdyż populacja tych ptaków w większości swoje lęgowiska ma na zachodzie kraju, głównie u ujścia Odry. Są to miejsca, gdzie łatwo o pokarm. Obserwowałem tę parę prawie codziennie przez dwa lata. Każdego roku wychowały po jednym młodym. Ogólnie ptaki te są bardzo płochliwe, podejście do bielika na bliską odległość jest prawie niemożliwe, jednak przez lornetkę możemy podglądać z jaką cierpliwością łowi ryby. Jak majestatycznie wygląda zrywając się do lotu lub kiedy ląduje z wyciągniętymi szponami. Jest to duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący północną, środkową i wschodnią Europę, Islandię, Grenlandię oraz Azję na północ od Himalajów. Pod koniec lutego lub na początku marca w trakcie godów często latają parami, dochodzi wówczas do akrobatycznych walk powietrznych na dużej wysokości, zwykle pod pułapem chmur. Ptaki chwytają się szponami i koziołkując spadają z dużej wysokości rozdzielając się tuż nad ziemią.
Ostatecznie ptaki łączą się w pary gdy ustalą swoje terytorium.
Jeżeli chodzi o budowę gniazd, zakładają je na wysokich drzewach. Umieszczają gniazdo na jednym z głównych rozwidleń, w koronie drzewa lub na bocznym konarze. Gniazda bielików są duże, budowane przeważnie z gałęzi o średnicy dochodzącej nawet do dwóch metrów. Za wyściółkę służą mchy, porosty, paprocie, trawy, wrzosy,
a nierzadko nawet wełna. Gniazdo musi zapewnić bielikom widok na okolicę oraz stanowić osłonę od niekorzystnych warunków atmosferycznych i drapieżników. Przy budowie główną rolę odgrywa samica, samiec znosi budulec. Jajka bielików są białe, czasami skąpo nakrapiane. Samica i samiec wysiadują jajka na przemian. W nocy siedzi na jajkach tylko samiczka. Młode wykluwają się po 40 dniach wysiadywania. Ogólnie bieliki są drapieżnikami, padlinożercami, a ich głównym pokarmem są ryby i ptactwo wodne, padlina zaś jest ważnym elementem uzupełnienia diety.
Jak poinformował mnie znajomy ornitolog Marcin Karetta, wokół gniazd bielików obowiązują strefy ochronne.
Przez cały rok w promieniu 200 m od gniazda, a w okresie od 1 stycznia do 31 lipca w promieniu 500 m. W strefach tych obowiązuje zakaz wycinki drzew jak również zakaz wykonywania jakichkolwiek robót leśnych. Coraz większym zagrożeniem dla bielików jest zwiększony ruch turystyczny, który powoduje odstraszanie ptaków od gniazdowania i porzucania lęgów. Polska jest trzecia w Europie pod względem liczby gniazdujących bielików (po Norwegii i Rosji). Według danych statystycznych z ubiegłego roku, w Polsce obecnie gniazduje około dwóch tysięcy par tych królewskich ptaków.
Józef Szołtysek
Napisz komentarz
Komentarze